رژیم های لاغری فوری چه بلایی سرتان می آورد؟

آفتاب نیوز :

ناباروری اغلب در کوتاه مدت یا بلندمدت افراد را دچار مشکل می کند و آنان را در معرض فشار های خانوادگی و اجتماعی قرار می دهد.

بر اساس برآورد های سازمان بهداشت جهانی 15 درصد کل زوج های جهان نوعی از ناباروری را در طول زندگی خود تجربه می کنند، عددی که در ایران به 22 درصد هم می رسد.

طبق آمارها، در ایران حدود 4 میلیون زوج نابارور وجود دارد. گروهی از زوج های نابارور کنونی، نابارور ثانویه هستند؛ یعنی آن ها زوج های باروری بوده اند که بنا به دلایلی همچون سبک زندگی، تغذیه، تاخیر در فرزند آوری و … قدرت باروری خود را از دست داده اند، اما یکی از سوالات رایج این است که آیا ورزش و کاهش وزن می تواند شانس باروری را کاهش یا افزایش دهد؟

برای پاسخ به این سوال به سراغ دکتر آتوسا کریمی، متخصص زنان و زایمان، فلوشیپ درمان ناباروری و عضو هیات علمی مرکز درمان ناباروری ابن سینا رفتیم و درباره تاثیر ورزش در باروری و ناباروری با ایشان به گفتگو پرداختیم.

ورزش شانس باروری را افزایش می دهد

تحقیقات نشان می دهد که حدود 12 درصد از ناباروری ها به دلیل وجود چربی بیش ازحد و اضافه وزن است. دکتر کریمی با اشاره به این موضوع یکی از روش های افزایش شانس باروری را ورزش و کاهش وزن می داند: «کسانی که ورزش می کنند معمولاً سبک زندگی سالم تری خواهند داشت و اندازه شاخص توده بدنی شان در اندازه ایده ال تنظیم می شود لذا احتمال اینکه دچار چاقی مفرط شوند، بسیار پایین است.

شاخص توده بدنی این گونه به دست می آید که وزن (برحسب کیلو گرم) را تقسیم بر مجذور قد (برحسب متر) فرد می کنند و اگر شاخص توده بدنی عددی مابین 5 /18تا 9/24 باشد، وزن فرد ایده آل است، اما شاخص توده بدنی از 25تا9 /29 اضافه وزن، 30 تا 9/34چاقی و شاخص توده بدنی بالای 35 چاقی مفرط به حساب می آید.

از طرف دیگر، کسانی که ورزش می کنند تمایلشان به مصرف دخانیات کمتر می شود و از این جهت، افراد سالم تری هستند وخون رسانی به همه اندام های آنان از جمله دستگاه تولید مثل بیشتر می باشد و در نتیجه شانس باروری در این افراد بیشتر است.

همچنین زنان چاقی که تصمیم به اقدام برای بارداری دارند با ورزش می توانند شانس باروری را افزایش دهند، زیرا چربی، اطراف تخمدان ها و لگن را فرا می گیرد و با ایجاد اختلال در سوخت وساز قند خون واختلال کارکرد هورمون های جنسی سبب کاهش تخم گذاری وکاهش باروری می گردد.

همچنین درصورت نیاز به انجام روش های پیشرفته کمک باروری مانند IVF و میکرواینجکشن دسترسی به تخمدان ها درحین عمل، مشکل خواهد بود؛ از طرفی، خانم های چاق برای درمان ناباوری به دوز دارو های بیشتری نیاز دارند و همین مسیله باعث افزایش هزینه دارو، پاسخ دهی کمتر و جراحی سخت تر خواهد شد.»

لاغری مفرط منجر به ناباروری می شود

به گفته کریمی همان طور که چاقی و شاخص بدنی بالای 25 احتمال باروری را کاهش می دهد، لاغری مفرط و شاخص توده بدنی پایین تر از 5/18 نیز می تواند منجر به ناباروری شود.

این فلوشیپ درمان ناباروری می گوید: «زمانی که وزن و بافت چربی خانم ها از یک حدی کمتر می شود، به صورت فیزیولوژیک تخمک گذاری و خون ریزی های ماهانه متوقف می شود و به صورت موقت ناباروری اتفاق می افتد که اگر در این مرحله، فرد به پزشک مراجعه نکند و زیر نظر متخصص تغذیه وزنش را اصلاح نکند، ممکن است ناباروری طولانی مدت و حتی غیرقابل برگشت شود. بنابراین، افراد باید خودشان را در محدوده وزنی مناسب (شاخص توده بدنی 5/18 تا9/24) نگه دارند. همچنین کسانی که در شاخص توده بدنی نرمال قرار دارند، با ورزش می توانند شانس باروری را افزایش دهند و در صورت باروری، دوران بارداری بهتر و سالم تری را سپری کنند.»

تاثیر ورزش در کاهش عوارض بارداری خانم های چاق

کریمی می گوید عوارض بارداری در خانم هایی که اضافه وزن دارند بیشتر است: «زنان چاق حتی در صورت بارداری عوارضی مانند سقط جنین، افزایش فشارخون یا مسمومیت حاملگی، لخته شدن خون درریه ها واندام ها و… بیشتر از بانوانی تست که وزن نرمال دارند. ورزش کمک می کند تا خون رسانی به همه اندام ها واز جمله تخمدان هاورحم افزایش یابدواحتمال پذیرش بافت پوششی رحم برای لانه گزینی جنین بیشتر شود. همچنین با خون رسانی بهتر به تخمدان ها، فولیکول ها و تخمک های باکیفیت بهتری تولید می شود.»

 ورزش چه زمانی شانس باروری را کاهش می دهد؟

کریمی در پاسخ به این سوال می گوید: «ما برحسب شرایط بیماران در برخی مقاطع به آن ها توصیه می کنیم که از انجام ورزش های سنگین خودداری کنند. به عنوان مثال، خانم هایی که تحت درمان IVF قرار دارند به دلیل مصرف دارو های تحریک تخمک گذاری تزریقی که سبب رشد فولیکول ها در تخمدان می گردد باید از انجام ورزش های سنگین مثل دراز و نشست، حرکات ژیمناستیک و تردمیل با سرعت زیاد خودداری کنند، زیرا احتمال دارد به تخمدان ها ضربه بخورد یا تخمدان ها در اثر حرکات شدید دچار پیچ خوردگی (تورشن) شوند که این مسیله باعث می شود خون رسانی تخمدان دچار مشکل شود، اما پیاده روی با سرعت ملایم برای این بانوان نه تن ها مشکلی ندارد بلکه به بهبود شرایط نیز کمک خواهد کرد؛ بنابراین تا زمانی که بیماری در سیکل IVF قرار نگرفته و دارو های تزریقی هورمونی دریافت نکرده، محدودیتی برای انجام ورزش ندارد.»

همچنین بانوانی که برای آنان انتقال جنین انجام شده است، در دوره پس از انتقال جنین از ورزش های سنگین خودداری کنند، اما پیاده روی سبک وکوتاه مدت منعی ندارد. بانوان باردار در طول دوره بارداری برای نوع ومدت زمان حرکات ورزشی مناسب باید حتما با متخصص زنان مشورت کنند به عنوان مثال بانوان بارداری که جفت در بخش پایینی رحم قرار گرفته است باید از فعالیت های بدنی سنگین خودداری کنند وپزشک درمورد محدوده فعالیت مجاز، برحسب سن بارداری وشرایط بیمارتصمیم گیری خواهد کرد.

تحت نظر متخصص تغذیه رژیم بگیرید

این روز ها کاهش وزن و تناسب اندام به دغدغه ای برای زنان جوان تبدیل شده است. ازآنجایی که حین بارداری وزن بدن مادر افزایش می یابد، برخی زنان قبل از باردارشدن اقدام به کاهش وزن می کنند؛ دکتر کریمی دراین باره می گوید: «در صورت اضافه وزن وچاقی کاهش وزن قبل از اقدام به بارداری پیشنهاد می شود، به ویژه زنانی که دچار تنبلی تخمدان (تخمدان پلی کیستیک) ودارای اضافه وزن هستند حتماً قبل از بارداری باید وزنشان را کاهش دهند، زیرا چربی زیاد در بدن این افراد باعث افزایش مقاومت به انسولین واختلال در سوخت وساز قند وچربی خون وهورمون های جنسی می شود و به ناباروری دامن می زند. با کاهش وزن، مقاومت به انسولین کاهش می یابد وسوخت وساز قند وچربی وکارکرد هورمون ها تنظیم می گردد وسرانجام خون ریزی های ماهانه منظم شده و تخمک گذاری ها آغاز می شود به طوری که برخیاز افراد که دارای تخمدان های پلی کیستیک هستند پس از کاهش وزن، خودبه خود باردار می شوند، اما دقت کنید که کاهش وزن حتماً باید تحت نظر متخصص تغذیه انجام شود و رژیم های خودسرانه و فوری ممنوع است، زیرا برخی افراد بدون توجه به نیاز های بدن، برای کاهش وزن تنها از یک ماده غذایی استفاده می کنند و خودشان را از مواد غذایی دیگر محروم می کنند که این امر به مرورزمان باعث کمبود ویتامین ها و املاح شده و مشکلاتی مانند ریزش مو، چروک شدن پوست، آسیب به ارگان های داخلی و تشدید ناباروری را به دنبال خواهد داشت.»

این فلوشیپ نازایی تاکید می کند: «چنانچه افراد زیر نظر متخصص تغذیه اقدام به کاهش وزن نمایند، می توانند مقدار مناسب و درعین حال متنوعی از مواد غذایی و ویتامین ها را دریافت کنند و وزنشان را در مدت زمان مناسب با رژیم علمی کاهش دهند. همچنین این نوع کاهش وزن کمک می کند تا سلامتی مو و پوست افراد حفظ شود و در عین حال شانس باروری را افزایش می دهد.»