نمونه تامین خواسته چک

نمونه تامین خواسته چک، دادخواستی است که به دارنده چک، چه عادی و چه صیادی، این امکان را می دهد تا پیش از صدور حکم نهایی درباره وصول وجه چک، اموال صادرکننده آن را موقتاً توقیف کند. این اقدام حیاتی، نگرانی از بابت انتقال یا مخفی سازی اموال توسط بدهکار را از بین برده و حقوق قانونی دارنده چک را به شکلی مؤثر تضمین می کند و مسیری مطمئن برای رسیدن به طلب است.

در دنیای امروز که مبادلات مالی با سرعت و پیچیدگی های خاص خود همراه است، چک به عنوان یکی از رایج ترین ابزارهای پرداخت، نقش کلیدی ایفا می کند. با این حال، گاهی اوقات این ابزار مطمئن نیز با چالش هایی نظیر عدم پرداخت مواجه می شود. در چنین شرایطی، دارنده چک با نگرانی از بابت از دست رفتن حقوق خود مواجه می شود؛ چرا که ممکن است صادرکننده چک، در طول فرآیند دادرسی، اقدام به انتقال یا مخفی کردن اموال خود کند. اینجاست که مفهوم «تامین خواسته چک» معنای حیاتی خود را پیدا می کند.

تامین خواسته، یک راهکار حقوقی پیشگیرانه است که به خواهان (دارنده چک) اجازه می دهد، پیش از آنکه حکم نهایی دادگاه صادر شود، به میزان طلب خود از اموال خوانده (صادرکننده چک) را توقیف کند. این ابزار، نه تنها یک ضمانت اجرایی قوی برای وصول مطالبات است، بلکه آرامش خاطری برای دارندگان چک فراهم می آورد که حقوقشان در فرآیند پیچیده دادرسی، مورد تضییع قرار نخواهد گرفت. این مقاله، راهنمایی جامع و کاربردی برای تمامی افرادی است که در چنین موقعیتی قرار گرفته اند؛ از دارندگان چک های برگشتی گرفته تا وکلا و مشاوران حقوقی که به دنبال اطلاعات دقیق و به روز برای پیشبرد پرونده های خود هستند. در این مسیر، گام به گام با یکدیگر پیش می رویم تا ابهامات برطرف شده و مسیری روشن برای احقاق حقوق شما نمایان شود.

چرا تامین خواسته چک در مسیر حقوقی اهمیتی حیاتی دارد؟

تامین خواسته در ادبیات حقوقی، به معنای تضمین و ایمن کردن موضوعی است که خواهان از دادگاه تقاضای صدور حکم درباره آن را دارد. این مفهوم، ریشه های عمیقی در قانون آیین دادرسی مدنی دارد و به خواهان این امکان را می دهد تا از تضییع یا تفریط خواسته خود جلوگیری کند. فرض کنید چکی در دست دارید که برگشت خورده و صادرکننده آن حاضر به پرداخت نیست. در این موقعیت، بزرگترین نگرانی شما این است که تا زمان رسیدگی دادگاه و صدور حکم، بدهکار اموال خود را منتقل کرده و دست شما از رسیدن به طلب تان کوتاه بماند. تامین خواسته دقیقاً برای جلوگیری از چنین سناریویی طراحی شده است.

اهمیت تامین خواسته در دعاوی مربوط به چک به حدی است که می توان آن را به سنگری محکم برای حفظ حقوق طلبکار تشبیه کرد. بدون این ابزار، فرآیند طولانی دادرسی می تواند فرصت کافی به بدهکار بدهد تا با جابجایی یا پنهان کردن دارایی ها، اجرای حکم نهایی را عملاً غیرممکن سازد. اینجاست که قرار تامین خواسته، با توقیف فوری اموال بدهکار (اعم از منقول و غیرمنقول)، یک سپر حفاظتی برای طلب شما ایجاد می کند.

گاهی اوقات، تامین خواسته با «دستور موقت» اشتباه گرفته می شود. در حالی که هر دو از قرارهای ارفاقی و فوری دادگاه محسوب می شوند، تفاوت های کلیدی دارند. دستور موقت معمولاً برای جلوگیری از یک وضعیت اضطراری یا حفظ وضع موجود صادر می شود و لزوماً به توقیف اموال منتهی نمی شود، بلکه می تواند شامل دستوراتی برای انجام یا عدم انجام کاری باشد. اما تامین خواسته، هدف مشخص تری دارد: توقیف اموال به میزان خواسته برای تضمین اجرای حکم آتی. این تفاوت ظریف اما پر اهمیت، نشان دهنده کاربرد اختصاصی تامین خواسته در راستای حفظ حقوق مالی است.

شرایط گریزناپذیر برای صدور قرار تامین خواسته چک

صدور قرار تامین خواسته، همانند هر اقدام حقوقی دیگری، مستلزم احراز شرایطی خاص است که قانون آیین دادرسی مدنی، به ویژه در ماده ۱۰۸، به آن ها اشاره کرده است. آشنایی با این شرایط، کلید موفقیت در درخواست تامین خواسته است.

بیم ورود خسارت احتمالی: چرا چک خود دلیلی محکم است؟

یکی از مهمترین شرایط صدور تامین خواسته، وجود «بیم ورود خسارت احتمالی» به خواهان است. به بیان ساده، دادگاه باید متقاعد شود که در صورت عدم صدور قرار تامین، خواهان ممکن است نتواند به طلب خود دست یابد. در مورد چک، این شرط معمولاً به سادگی احراز می شود. از آنجا که چک یک سند لازم الاجرا و یک دلیل کتبی قوی بر وجود دین است، صرف برگشت خوردن چک و عدم پرداخت آن، غالباً دلیلی کافی برای اثبات بیم تضییع یا تفریط خواسته تلقی می شود. یعنی دادگاه فرض را بر این می گذارد که اگر اموال بدهکار توقیف نشود، ممکن است دیگر نتوان به آن دسترسی پیدا کرد. این ویژگی، تامین خواسته چک را از بسیاری از دعاوی دیگر متمایز می سازد.

مدارک لازم برای اثبات ادعا: برگ برنده های شما

برای اینکه دادگاه بتواند قرار تامین خواسته را صادر کند، خواهان باید ادعای خود را با ارائه مدارک معتبر اثبات کند. در پرونده های مربوط به چک، اصلی ترین و مهمترین مدارک، خود چک برگشتی و گواهی عدم پرداخت صادره از سوی بانک هستند. این دو سند، ستون فقرات ادعای شما را تشکیل می دهند و بدون آن ها، درخواست تامین خواسته چک تقریباً غیرممکن است. گواهی عدم پرداخت، سند رسمی است که بانک صادر می کند و نشان می دهد وجه چک در تاریخ سررسید، به دلیل عدم موجودی یا دلایل دیگر، پرداخت نشده است.

تودیع خسارت احتمالی: قاعده و استثنائات حیاتی (ماده ۱۱۷ ق.آ.د.م)

به طور کلی، برای صدور قرار تامین خواسته، خواهان باید مبلغی را به عنوان «خسارت احتمالی» نزد صندوق دادگستری تودیع کند. این مبلغ، برای جبران خساراتی است که ممکن است در صورت اثبات بی حقی خواهان، به خوانده وارد شود. اما در مورد چک، قانونگذار استثنائات مهمی قائل شده است. طبق ماده ۱۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی، در مواردی مانند اسناد تجاری (چک، سفته، برات)، اگر خواهان درخواست تامین خواسته کند، نیازی به تودیع خسارت احتمالی نیست. این یک امتیاز بزرگ برای دارندگان چک برگشتی است و فرآیند تامین خواسته را برای آن ها بسیار تسهیل می کند. این امتیاز به ویژه در مورد چک های صیادی تقویت شده است که در ادامه به تفصیل بررسی خواهد شد.

زمان بندی هوشمندانه درخواست: پیش از دعوا، همزمان یا در میانه راه؟

درخواست تامین خواسته انعطاف پذیری زیادی در زمان بندی دارد و خواهان می تواند در یکی از سه مقطع زمانی زیر آن را مطرح کند:

1. قبل از اقامه دعوای اصلی: اگر بیم از دست رفتن اموال بدهکار بسیار جدی است و زمان اهمیت دارد، خواهان می تواند ابتدا فقط دادخواست تامین خواسته را ثبت کند. در این صورت، پس از صدور قرار تامین، خواهان مهلت دارد که ظرف ۱۰ روز (با توجه به ماده ۱۱۲ ق.آ.د.م)، دادخواست اصلی مطالبه وجه چک را نیز ثبت کند.
2. همزمان با اقامه دعوای اصلی: این رایج ترین روش است. خواهان همزمان با ثبت دادخواست مطالبه وجه چک، درخواست تامین خواسته را نیز در همان دادخواست مطرح می کند.
3. در جریان دادرسی: حتی پس از آغاز رسیدگی به دعوای اصلی و تا زمانی که حکم قطعی صادر نشده است، خواهان می تواند در صورت لزوم، درخواست تامین خواسته را مطرح نماید.

گونه های تامین خواسته چک: عادی در برابر فوری، هر کدام راهی مجزا

تامین خواسته چک، بسته به فوریت و شرایط پرونده، به دو دسته اصلی تقسیم می شود: عادی و فوری. درک تفاوت این دو نوع، برای انتخاب مسیر صحیح حقوقی بسیار اهمیت دارد.

تامین خواسته عادی چک: مسیری مطمئن اما با طمأنینه

تامین خواسته عادی چک، حالتی است که خواهان، بدون نیاز به اثبات فوریت شدید و بیم تضییع لحظه ای، درخواست توقیف اموال را مطرح می کند. در این حالت، دادگاه پس از بررسی دادخواست و مدارک، قرار تامین خواسته را صادر می کند و این قرار، ابتدا به خوانده ابلاغ شده و سپس به مرحله اجرا در می آید. این روش زمانی مناسب است که دارنده چک اطمینان دارد که خوانده بلافاصله اقدام به انتقال اموال خود نخواهد کرد، اما همچنان تمایل دارد تا با توقیف اموال، تضمینی برای وصول طلب خود داشته باشد. مراحل ثبت دادخواست آن مشابه روال کلی است که در ادامه توضیح داده خواهد شد و نیازی به اثبات «فوریت» خاصی ندارد.

تامین خواسته فوری چک: گامی برق آسا در برابر تهدید زوال اموال

تامین خواسته فوری چک، همانطور که از نامش پیداست، در مواقعی کاربرد دارد که خواهان با بیم تضییع یا تفریط خواسته مواجه است. این بدان معناست که خواهان دلایل محکم و مستندی دارد که نشان می دهد اگر فوراً اموال توقیف نشود، خوانده فرصت پیدا می کند تا آن ها را به طرق مختلف از دسترس خارج کند (مانند فروش، انتقال، مخفی کردن یا حتی تلف کردن). ماده ۱۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی به این موضوع اشاره دارد که: «قرار تامین، باید فوری به خوانده، ابلاغ و پس از آن اجرا شود. در مواردی که ابلاغ فوری ممکن نباشد و تاخیر اجرا باعث تضییع یا تفریط خواسته گردد، ابتدا قرار تامین اجرا و سپس ابلاغ می شود.»

در این نوع تامین خواسته، خواهان باید در شرح دادخواست خود، دلایل فوریت را به وضوح بیان کند. برای مثال، اگر شواهدی دال بر قصد خوانده برای سفر به خارج از کشور، فروش فوری اموال یا اعلام ورشکستگی غیرواقعی وجود دارد، باید به دادگاه ارائه شود. مهمترین ویژگی تامین خواسته فوری، این است که در صورت احراز شرایط فوریت توسط قاضی، قرار تامین خواسته می تواند بدون ابلاغ به خوانده و حتی بدون تودیع خسارت احتمالی اجرا شود. این امر، قدرت بازدارندگی بسیار بالایی دارد و به خواهان این امکان را می دهد تا در سریع ترین زمان ممکن، حقوق خود را حفظ کند.

تصور کنید که چکی از فردی دارید و متوجه می شوید او در حال فروش تمامی اموال خود است تا از کشور خارج شود. در چنین شرایطی، درخواست تامین خواسته فوری می تواند با سرعت عمل خود، مانع از خروج اموال از دسترس و تضییع حق شما شود.

چک های صیادی و تامین خواسته: برگی برنده در دست دارنده

با تصویب قانون جدید چک در سال ۱۳۹۷ و راه اندازی سامانه صیاد، چک های بانکی وارد فاز جدیدی از امنیت و اعتبار شدند. چک های صیادی با ویژگی های منحصر به فرد خود، از جمله ثبت سیستمی، قابلیت پیگیری و استعلام و الزام به ثبت در سامانه صیاد، مزایای قابل توجهی را برای دارندگان آن ها در فرآیند تامین خواسته ایجاد کرده اند.

مروری بر قانون جدید چک و چک های صیادی

قانون جدید چک با هدف افزایش اعتبار چک، کاهش آمار چک های برگشتی و تسهیل فرآیند وصول مطالبات، تغییرات اساسی ایجاد کرد. مهمترین ویژگی چک های صیادی، شناسه دار بودن آن ها است؛ هر برگ چک دارای یک شماره سریال و بارکد یکتا است که اطلاعات مربوط به صادرکننده و گیرنده آن در سامانه صیاد ثبت می شود. این ویژگی، شفافیت را در مبادلات چک به شدت افزایش داده است.

مزایای چک صیادی در تامین خواسته: بدون تودیع خسارت احتمالی

یکی از بزرگترین مزایای چک های صیادی در زمینه تامین خواسته، به صراحت در ماده ۲۳ قانون صدور چک (الحاقی ۱۳۹۷) آمده است: «دارنده چک می تواند برای مطالبه وجه چک و خسارت تاخیر تادیه و سایر خسارات و هزینه های قانونی، از دادگاه درخواست تامین خواسته کند. در این موارد دادگاه مکلف است بدون اخذ خسارت احتمالی، قرار تامین خواسته را صادر کند.»

این ماده، امتیازی بی نظیر برای دارندگان چک های صیادی فراهم آورده است. برخلاف گذشته که برای برخی از دعاوی (غیر از اسناد تجاری با شرایط خاص)، خواهان ملزم به تودیع خسارت احتمالی بود، در مورد چک های صیادی، این الزام به کلی برداشته شده است. این امر، نه تنها فرآیند را سریع تر می کند، بلکه بار مالی اولیه را نیز از دوش خواهان برمی دارد.

نحوه استعلام دارایی صادرکننده چک صیادی

سامانه صیاد این قابلیت را فراهم کرده است که قبل از پذیرش چک، سابقه اعتباری صادرکننده آن استعلام شود. این موضوع، هرچند مستقیماً به تامین خواسته مربوط نیست، اما در تصمیم گیری برای پذیرش چک و ارزیابی ریسک آن کمک کننده است. اما در مرحله تامین خواسته، از آنجا که چک صیادی یک سند معتبر است و قانونگذار تسهیلات ویژه ای برای آن در نظر گرفته، فرآیند توقیف اموال با سرعت بیشتری انجام می شود. وکیل یا دارنده چک می تواند با استعلام های قانونی (از مراجع ثبتی، راهور، بانک ها و…)، اموال قابل توقیف صادرکننده چک را شناسایی کند و به دادگاه معرفی نماید.

تفاوت ها و شباهت ها با چک های عادی در زمینه تامین خواسته

شباهت ها:

• هر دو نوع چک، سند تجاری و لازم الاجرا محسوب می شوند.
• در هر دو مورد، هدف اصلی تامین خواسته، توقیف اموال بدهکار است.
• در هر دو مورد، صدور گواهی عدم پرداخت بانک ضروری است.

تفاوت ها:

• تودیع خسارت احتمالی: بزرگترین تفاوت. برای چک صیادی، هرگز نیازی به تودیع خسارت احتمالی نیست (ماده ۲۳ قانون صدور چک)، در حالی که برای چک های عادی این موضوع تابع ماده ۱۱۷ ق.آ.د.م و وجود شرایط خاص است.
• قابلیت پیگیری و اصالت: چک های صیادی به دلیل ثبت سیستمی و شناسه یکتا، از اصالت بیشتری برخوردارند و جعل یا تقلب در آن ها دشوارتر است، که این امر فرآیند حقوقی را تسهیل می کند.
• سرعت رسیدگی: به دلیل شفافیت و اعتبار بالای چک های صیادی، گاهی فرآیند صدور و اجرای قرار تامین خواسته برای آن ها با سرعت بیشتری انجام می شود.

احساس یک دارنده چک صیادی که مطالباتش به لطف قانون جدید و امکان تامین خواسته بدون تودیع خسارت احتمالی، با اطمینان بیشتری پیگیری می شود، حسی از قدرت و اطمینان است که پیش از این کمتر تجربه می شد.

با تصویب قانون جدید چک، چک های صیادی این مزیت بی نظیر را به ارمغان آورده اند که دادگاه مکلف است بدون اخذ خسارت احتمالی، قرار تامین خواسته را صادر کند و این یک پشتوانه محکم برای دارنده چک است.

گام به گام تا ثبت و اجرای دادخواست تامین خواسته چک: سفر شما از کاغذ تا توقیف

مسیر حقوقی تامین خواسته چک، مراحلی مشخص و دقیق دارد که آگاهی از آن ها برای هر خواهان و وکیلی ضروری است. این مراحل، شما را از جمع آوری مدارک تا لحظه توقیف اموال، راهنمایی می کنند.

گردآوری مدارک: ابزارهای حیاتی برای آغاز مسیر

قبل از هر اقدامی، لازم است تمامی مدارک مورد نیاز را جمع آوری کنید. این مرحله، سنگ بنای موفقیت پرونده شماست:

• اصل چک: مهمترین سند.
• گواهی عدم پرداخت (برگشتی) صادره از بانک: سندی رسمی که عدم وصول وجه چک را تایید می کند.
• تصویر مصدق (برابر با اصل) کارت ملی و شناسنامه خواهان: برای اثبات هویت.
• وکالتنامه وکیل دادگستری (در صورت وجود): اگر از وکیل استفاده می کنید.
• رسید یا قرارداد مربوط به علت صدور چک (در صورت لزوم): گرچه برای چک های صیادی و اسناد تجاری معمولاً نیاز نیست، اما در برخی موارد می تواند برای تقویت دعوا مفید باشد.

تنظیم متن دادخواست: کلمات، ابزار قدرتمند شما

تنظیم دقیق دادخواست، هنری است که باید با دقت و مهارت انجام شود. دادخواست تامین خواسته چک شامل بخش های مختلفی است که هر یک باید به درستی تکمیل شوند:

1. مشخصات خواهان: شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، شغل، میزان سواد، وضعیت تاهل، تابعیت و آدرس کامل و دقیق خواهان.
2. مشخصات خوانده: همان اطلاعاتی که برای خواهان ذکر شد، برای صادرکننده چک نیز باید وارد شود.
3. خواسته: در این بخش باید به صراحت ذکر کنید: «صدور قرار تامین خواسته به میزان مبلغ چک شماره… به مبلغ … ریال، عهده بانک … و توقیف اموال خوانده به میزان خواسته».
4. دلایل و منضمات: در این قسمت باید به مدارکی که پیوست دادخواست می کنید، اشاره کنید. مثلاً: «اصل و تصویر مصدق چک شماره … و گواهی عدم پرداخت شماره … صادره از بانک …».
5. شرح دادخواست: این بخش قلب دادخواست شماست. در اینجا باید به تفصیل و با زبانی شیوا و مستند، ماجرا را توضیح دهید. ابتدا به صدور چک و مشخصات آن اشاره کنید، سپس برگشت خوردن چک و صدور گواهی عدم پرداخت را بیان کنید. اگر درخواست تامین خواسته فوری دارید، باید دلایل فوریت را با جزئیات کامل شرح دهید. مثلاً اینکه خوانده قصد انتقال اموال خود را دارد یا در شرف خروج از کشور است. حتماً به مواد قانونی مرتبط (مانند ماده ۱۰۸ و ۱۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی و ماده ۲۳ قانون صدور چک) استناد کنید و درخواست خود را مبنی بر توقیف اموال خوانده تا میزان خواسته، مطرح نمایید.

ثبت دادخواست از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: دروازه ورود به سیستم قضایی

پس از تنظیم دقیق دادخواست، مرحله بعدی ثبت آن است. امروزه تمامی دادخواست ها باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت شوند. با مراجعه به این دفاتر و ارائه مدارک و دادخواست تنظیم شده، کارشناسان مربوطه اطلاعات را در سیستم قضایی ثبت کرده و دادخواست شما را به مرجع قضایی صالح ارسال می کنند. در این مرحله، باید هزینه های دادرسی و تعرفه خدمات قضایی را نیز پرداخت نمایید.

پیگیری قرار تامین خواسته و ابلاغ آن: مرحله حساس انتظار

پس از ثبت دادخواست، پرونده به شعبه مربوطه در دادگاه ارجاع می شود. قاضی پرونده، پس از بررسی دادخواست و مدارک، در صورت احراز شرایط، قرار تامین خواسته را صادر می کند. در حالت عادی، این قرار ابتدا به خوانده ابلاغ می شود. اما در موارد فوری (چک صیادی و برخی چک های عادی با فوریت)، قرار می تواند پیش از ابلاغ و بدون اطلاع خوانده، اجرا شود. پیگیری از طریق سامانه ثنا و مراجعه به شعبه، برای آگاهی از وضعیت قرار ضروری است.

اجرای قرار تامین خواسته: لحظه توقیف اموال

پس از صدور قرار تامین خواسته و ابلاغ آن (یا اجرای آن پیش از ابلاغ در موارد فوری)، نوبت به اجرای قرار می رسد. این مرحله توسط واحد اجرای احکام دادگاه انجام می شود. شما باید اموالی از خوانده را که از آن اطلاع دارید (مانانند ملک، خودرو، حساب بانکی، سهام، حقوق و…) به واحد اجرا معرفی کنید تا نسبت به توقیف آن ها اقدام شود. پس از توقیف، اموال تا زمان صدور حکم نهایی و تعیین تکلیف قطعی دعوا، در وضعیت توقیف باقی می مانند.

مهلت اقامه دعوای اصلی پس از صدور قرار تامین خواسته (ماده ۱۱۲ ق.آ.د.م)

اگر تامین خواسته را قبل از اقامه دعوای اصلی ثبت کرده اید، به یاد داشته باشید که طبق ماده ۱۱۲ قانون آیین دادرسی مدنی، شما ۱۰ روز از تاریخ صدور قرار تامین خواسته، مهلت دارید تا دادخواست اصلی مطالبه وجه چک را نیز ثبت کنید. در صورت عدم رعایت این مهلت، قرار تامین خواسته خود به خود مرتفع شده و دیگر اعتباری نخواهد داشت.

نمونه دادخواست های تامین خواسته چک: راهنمای عملی برای هر موقعیت

در این بخش، سه نمونه دادخواست کلیدی برای تامین خواسته چک ارائه می شود. توجه داشته باشید که این ها صرفاً الگو هستند و برای هر پرونده ای باید با توجه به شرایط خاص و جزئیات آن، تنظیم و تکمیل شوند. استفاده از یک وکیل متخصص می تواند خطاهای احتمالی را به حداقل برساند.

نمونه ۱: دادخواست تامین خواسته چک عادی (با تودیع خسارت احتمالی)

این نمونه برای چک های عادی (غیر صیادی) یا در مواردی که شرایط فوریت احراز نمی شود، به کار می رود و ممکن است نیاز به تودیع خسارت احتمالی داشته باشد.

خواهان: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس کامل، شماره تماس]
خوانده: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس کامل، شماره تماس]

خواسته: صدور قرار تامین خواسته به میزان مبلغ چک شماره [شماره چک] مورخ [تاریخ چک] به مبلغ [مبلغ چک] ریال، عهده بانک [نام بانک] به انضمام کلیه خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورت داشتن وکیل) و توقیف اموال خوانده به میزان خواسته.

دلایل و منضمات:
۱. تصویر مصدق (برابر با اصل) چک شماره [شماره چک]
۲. تصویر مصدق (برابر با اصل) گواهی عدم پرداخت شماره [شماره گواهی] مورخ [تاریخ گواهی] صادره از بانک [نام بانک]
۳. تصویر مصدق کارت ملی و شناسنامه خواهان
۴. وکالتنامه (در صورت داشتن وکیل)
۵. فیش واریز خسارت احتمالی (در صورت لزوم)

شرح دادخواست:
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی [نام شهرستان]

با سلام و احترام؛
به استحضار می رساند:
اینجانب [نام خواهان]، دارنده یک فقره چک به شماره [شماره چک] به مبلغ [مبلغ چک] ریال، مورخ [تاریخ چک] عهده بانک [نام بانک] و شعبه [نام شعبه] هستم که توسط خوانده محترم، جناب آقای/خانم [نام خوانده] صادر گردیده است.
متاسفانه در تاریخ سررسید چک، پس از مراجعه به بانک محال علیه، به دلیل [علت برگشت چک، مثلاً: عدم موجودی حساب/کسری موجودی/مسدود بودن حساب]، گواهی عدم پرداخت به شماره [شماره گواهی] صادر و به پیوست تقدیم می گردد.
با توجه به اینکه خوانده محترم تاکنون از پرداخت وجه چک امتناع ورزیده اند و بیم تضییع یا تفریط خواسته وجود دارد و برای تضمین حقوق اینجانب و جلوگیری از هرگونه اقدام خوانده در جهت انتقال یا مخفی کردن اموال خود، به استناد ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی، تقاضای صدور قرار تامین خواسته و توقیف اموال منقول و غیرمنقول خوانده به میزان مبلغ چک و کلیه خسارات قانونی (شامل هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل) از محضر آن مقام محترم قضایی مورد استدعاست.
اینجانب [با/بدون] تودیع مبلغ [مبلغ خسارت احتمالی] ریال به عنوان خسارت احتمالی (در صورت لزوم)، آمادگی خود را برای هرگونه همکاری در جهت اجرای قرار اعلام می دارم.

با تشکر و احترام
[امضاء و نام و نام خانوادگی خواهان یا وکیل او]

نمونه ۲: دادخواست تامین خواسته فوری چک (با استناد به فوریت)

این نمونه در شرایطی به کار می رود که دلایل محکمی برای اثبات فوریت و بیم تضییع یا تفریط وجود دارد و خواهان تقاضای اجرای قرار پیش از ابلاغ را دارد.

خواهان: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس کامل، شماره تماس]
خوانده: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس کامل، شماره تماس]

خواسته: صدور قرار تامین خواسته فوری و اجرای آن پیش از ابلاغ به میزان مبلغ چک شماره [شماره چک] مورخ [تاریخ چک] به مبلغ [مبلغ چک] ریال، عهده بانک [نام بانک] به انضمام کلیه خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورت داشتن وکیل) و توقیف فوری اموال خوانده به میزان خواسته.

دلایل و منضمات:
۱. تصویر مصدق (برابر با اصل) چک شماره [شماره چک]
۲. تصویر مصدق (برابر با اصل) گواهی عدم پرداخت شماره [شماره گواهی] مورخ [تاریخ گواهی] صادره از بانک [نام بانک]
۳. تصویر مصدق کارت ملی و شناسنامه خواهان
۴. وکالتنامه (در صورت داشتن وکیل)
۵. [هرگونه مدرک دال بر فوریت، مانند: کپی آگهی فروش اموال خوانده، شهادتنامه مطلعین، سوابق سفر خوانده و...]

شرح دادخواست:
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی [نام شهرستان]

با سلام و احترام؛
به استحضار می رساند:
اینجانب [نام خواهان]، دارنده یک فقره چک به شماره [شماره چک] به مبلغ [مبلغ چک] ریال، مورخ [تاریخ چک] عهده بانک [نام بانک] و شعبه [نام شعبه] هستم که توسط خوانده محترم، جناب آقای/خانم [نام خوانده] صادر گردیده است.
متاسفانه در تاریخ سررسید چک، پس از مراجعه به بانک محال علیه، به دلیل [علت برگشت چک]، گواهی عدم پرداخت به شماره [شماره گواهی] صادر و به پیوست تقدیم می گردد.
علی رغم پیگیری های مکرر، خوانده محترم از پرداخت وجه چک خودداری نموده و اکنون (دلایل فوریت را اینجا با جزئیات شرح دهید. مثلاً: اطلاع واصله از منابع موثق حاکی از آن است که خوانده قصد دارد تمامی اموال خود را به سرعت به فروش رسانده و از کشور خارج شود و/یا آگهی فروش ملک/خودرو وی در [نام سایت/رسانه] به پیوست تقدیم می شود که نشان دهنده قصد تفریط اموال است). این امر به وضوح، بیم تضییع یا تفریط خواسته و از بین رفتن حقوق اینجانب را در پی دارد.
لذا به استناد ماده ۱۰۸ و بند ب ماده ۱۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی، از محضر آن مقام محترم قضایی تقاضای صدور قرار تامین خواسته فوری و اجرای آن پیش از ابلاغ و بدون تودیع خسارت احتمالی (با توجه به ماده ۱۱۷ ق.آ.د.م و ماهیت سند تجاری چک) و توقیف اموال منقول و غیرمنقول خوانده به میزان خواسته و کلیه خسارات قانونی مورد استدعاست.

با تشکر و احترام
[امضاء و نام و نام خانوادگی خواهان یا وکیل او]

نمونه ۳: دادخواست تامین خواسته چک صیادی (بدون تودیع خسارت احتمالی)

این نمونه مختص چک های صیادی برگشتی است و با تکیه بر ماده ۲۳ قانون صدور چک، نیازی به تودیع خسارت احتمالی ندارد.

خواهان: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس کامل، شماره تماس]
خوانده: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس کامل، شماره تماس]

خواسته: صدور قرار تامین خواسته به میزان مبلغ چک صیادی شماره [شماره چک] با شناسه صیادی [شناسه صیادی] مورخ [تاریخ چک] به مبلغ [مبلغ چک] ریال، عهده بانک [نام بانک] به انضمام کلیه خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورت داشتن وکیل) و توقیف اموال خوانده به میزان خواسته.

دلایل و منضمات:
۱. تصویر مصدق (برابر با اصل) چک صیادی شماره [شماره چک] با شناسه صیادی [شناسه صیادی]
۲. تصویر مصدق (برابر با اصل) گواهی عدم پرداخت شماره [شماره گواهی] مورخ [تاریخ گواهی] صادره از بانک [نام بانک]
۳. تصویر مصدق کارت ملی و شناسنامه خواهان
۴. وکالتنامه (در صورت داشتن وکیل)

شرح دادخواست:
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی [نام شهرستان]

با سلام و احترام؛
به استحضار می رساند:
اینجانب [نام خواهان]، دارنده یک فقره چک صیادی به شماره [شماره چک] و شناسه صیادی [شناسه صیادی] به مبلغ [مبلغ چک] ریال، مورخ [تاریخ چک] عهده بانک [نام بانک] و شعبه [نام شعبه] هستم که توسط خوانده محترم، جناب آقای/خانم [نام خوانده] صادر گردیده و اطلاعات آن در سامانه صیاد ثبت شده است.
متاسفانه در تاریخ سررسید چک، پس از مراجعه به بانک محال علیه، به دلیل [علت برگشت چک]، گواهی عدم پرداخت به شماره [شماره گواهی] صادر و به پیوست تقدیم می گردد.
با توجه به اینکه چک مذکور از نوع چک های صیادی و مشمول قانون جدید چک می باشد و خوانده محترم تاکنون از پرداخت وجه چک خودداری نموده اند، برای تضمین حقوق اینجانب و جلوگیری از هرگونه اقدام خوانده در جهت انتقال یا مخفی کردن اموال خود، به استناد ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی و صراحتاً ماده ۲۳ قانون صدور چک (الحاقی ۱۳۹۷)، تقاضای صدور قرار تامین خواسته و توقیف اموال منقول و غیرمنقول خوانده به میزان مبلغ چک و کلیه خسارات قانونی (شامل هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل) بدون نیاز به تودیع خسارت احتمالی، از محضر آن مقام محترم قضایی مورد استدعاست.

با تشکر و احترام
[امضاء و نام و نام خانوادگی خواهان یا وکیل او]

مدارک لازم برای دادخواست تامین خواسته چک: چمدان ادله شما

جمع آوری دقیق و کامل مدارک، اولین قدم و یکی از مهمترین مراحل در فرآیند تامین خواسته چک است. این مدارک به دادگاه کمک می کنند تا به سرعت و دقت، قرار لازم را صادر کند:

• اصل چک: این سند، پایه و اساس دعوای شماست و باید به صورت فیزیکی ارائه شود.
• گواهی عدم پرداخت (برگشتی) صادره از بانک: این گواهی که توسط بانک محال علیه صادر می شود، اثبات می کند که چک در تاریخ سررسید، به هر دلیلی، پرداخت نشده است.
• کپی برابر با اصل شناسنامه و کارت ملی خواهان: برای احراز هویت درخواست کننده ضروری است.
• وکالتنامه وکیل دادگستری (در صورت استفاده از وکیل): اگر قرار است وکیل، کارهای حقوقی شما را انجام دهد، وکالتنامه معتبر او باید پیوست شود.
• رسید یا قرارداد مربوط به علت صدور چک (در صورت وجود و لزوم): گاهی اوقات برای شفافیت بیشتر و در دعاوی پیچیده تر، ارائه سندی که علت صدور چک را توضیح می دهد (مثلاً قرارداد فروش ملک یا خودرو) می تواند مفید باشد.
• اظهارنامه ارسال شده به صادرکننده چک (در صورت وجود): اگر پیش از طرح دعوا، با ارسال اظهارنامه، از صادرکننده چک تقاضای پرداخت کرده اید، کپی آن می تواند به عنوان مدرک تکمیلی ارائه شود.
• رسید پرداخت هزینه های دادرسی: که در هنگام ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی پرداخت می شود.
• فرم تکمیل شده دادخواست تامین خواسته: که مطابق با نمونه های بالا و اطلاعات پرونده شما تنظیم شده است.

هزینه های تامین خواسته چک: برآورد مالی یک اقدام حقوقی

اقدام برای تامین خواسته چک، همانند سایر فرآیندهای قضایی، مستلزم پرداخت هزینه هایی است که اطلاع از آن ها به شما کمک می کند تا با آمادگی مالی کافی وارد این مسیر شوید.

• هزینه دادرسی: این هزینه بر اساس ارزش خواسته (مبلغ چک) محاسبه می شود و طبق تعرفه های مصوب قوه قضائیه، مبلغ ثابتی نیست و متناسب با میزان طلب شما افزایش می یابد. بخشی از این هزینه در زمان ثبت دادخواست اولیه و بخش دیگر در مراحل بعدی دادرسی پرداخت می شود.
• هزینه دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: برای ثبت دادخواست و اسکن مدارک در این دفاتر، مبلغ مشخصی تحت عنوان تعرفه خدمات الکترونیک قضایی دریافت می شود.
• هزینه احتمالی کارشناسی: در برخی موارد (به ویژه اگر اموالی که قرار است توقیف شوند، نیاز به ارزیابی توسط کارشناس رسمی دادگستری داشته باشند)، هزینه های کارشناسی نیز به مجموع اضافه خواهد شد.
• هزینه حق الوکاله وکیل: اگر تصمیم به استفاده از خدمات وکیل دارید، حق الوکاله وکیل نیز بخشی از هزینه های شما خواهد بود. این مبلغ بر اساس توافق بین شما و وکیل، تعرفه های کانون وکلا و پیچیدگی پرونده تعیین می شود.

در نظر داشته باشید که این هزینه ها در نهایت می توانند به عنوان بخشی از خسارات دادرسی از خوانده مطالبه شوند، در صورتی که حقانیت شما در دادگاه اثبات شود.

آگاهی از هزینه های دادرسی، حق الوکاله و سایر مخارج احتمالی، برای برنامه ریزی مالی پیش از اقدام حقوقی، ضرورتی انکارناپذیر است.

نکات حقوقی کلیدی و ابهامات رایج درباره تامین خواسته چک

فرآیند تامین خواسته چک، ظرافت های حقوقی خاص خود را دارد که درک آن ها می تواند شما را در این مسیر یاری کند.

چه اموالی قابلیت توقیف دارند؟ (منقول و غیرمنقول)

قرار تامین خواسته، دست شما را برای توقیف انواع اموال بدهکار باز می گذارد. این اموال می توانند شامل موارد زیر باشند:

• اموال منقول: مانند موجودی حساب های بانکی، حقوق و مزایای کارمندی (با رعایت سقف قانونی)، سهام شرکت ها، خودرو، قایق، طلا و جواهرات، لوازم منزل و …
• اموال غیرمنقول: مانند ملک (زمین، آپارتمان، ویلا، مغازه) و سرقفلی.

لازم به ذکر است که برخی اموال مانند مستثنیات دین (مانند منزل مسکونی که عرفاً مورد نیاز بدهکار است، ابزار کار ضروری و…) قابل توقیف نیستند.

راهکارهای اعتراض به قرار تامین خواسته

خوانده دعوا (صادرکننده چک) در صورتی که معتقد باشد قرار تامین خواسته به ناحق صادر شده است، حق اعتراض به آن را دارد. این اعتراض می تواند به یکی از دلایل زیر باشد:

• عدم وجود شرایط قانونی برای صدور قرار (مثلاً عدم ارائه چک یا گواهی عدم پرداخت معتبر).
• احراز عدم فوریت در صورتی که قرار به صورت فوری صادر شده است.
• ابطال یا بطلان چک مورد نظر.

اعتراض به قرار تامین خواسته در دادگاهی که قرار را صادر کرده، رسیدگی می شود و قاضی با بررسی دلایل و مدارک طرفین، تصمیم مقتضی را اتخاذ خواهد کرد.

مدت زمان صدور و اجرای قرار: از درخواست تا عمل

زمان صدور قرار تامین خواسته می تواند بسته به حجم کاری دادگاه و فوریت موضوع متفاوت باشد. در موارد عادی، ممکن است چند روز تا چند هفته طول بکشد. اما در تامین خواسته فوری، به ویژه برای چک های صیادی، این زمان می تواند به سرعت یک روز یا حتی کمتر کاهش یابد. اجرای قرار نیز پس از صدور، بسته به نوع اموال معرفی شده و هماهنگی با نهادهای مربوطه (مانند اداره ثبت، پلیس راهور، بانک ها) ممکن است زمان بر باشد، اما معمولاً در اولویت واحد اجرای احکام قرار می گیرد.

تفاوت توقیف اموال در اجرای ثبت و دادگاه: دو مسیر، یک هدف؟

برای توقیف اموال بر اساس چک، دو مسیر اصلی وجود دارد:

1. توقیف اموال از طریق اجرای ثبت: اگر چک برگشتی مربوط به چک صیادی باشد و دارای قابلیت اجرایی باشد، می توان مستقیماً به اداره ثبت اسناد و املاک مراجعه کرده و درخواست صدور اجرائیه و توقیف اموال را داشت. این روش معمولاً سریع تر و کم هزینه تر است، زیرا نیازی به طی مراحل طولانی دادرسی نیست.
2. توقیف اموال از طریق دادگاه (تامین خواسته): این روش که در این مقاله به تفصیل شرح داده شد، از طریق دادگاه و با ثبت دادخواست تامین خواسته انجام می شود. این مسیر زمانی انتخاب می شود که چک فاقد شرایط اجرای ثبت باشد یا خواهان بخواهد همزمان با توقیف اموال، دعوای اصلی مطالبه وجه را نیز در دادگاه مطرح کند و به دنبال احقاق سایر حقوق خود (مثل خسارت تاخیر تادیه) باشد.

هر دو مسیر در نهایت به هدف توقیف اموال بدهکار منجر می شوند، اما انتخاب مسیر صحیح بستگی به نوع چک، شرایط پرونده و استراتژی حقوقی شما دارد.

جمع بندی: قدرتمندترین گام در حفظ حقوق شما

تامین خواسته چک، بیش از یک واژه حقوقی، یک سپر حفاظتی و ابزاری قدرتمند در دست دارنده چک است. در این مسیر پرفراز و نشیب وصول مطالبات، جایی که نگرانی از بابت انتقال اموال و تضییع حقوق همواره وجود دارد، آشنایی با اصول و مراحل تامین خواسته چک، کلیدی برای حفظ آرامش و احقاق حق است. از درک ماهیت «بیم ورود خسارت» و نقش حیاتی «چک و گواهی عدم پرداخت» گرفته تا آگاهی از امتیازات بی نظیر چک های صیادی که نیاز به تودیع خسارت احتمالی را مرتفع می سازد، هر گامی در این راه، شما را به سر منزل مقصود نزدیک تر می کند.

با جمع آوری دقیق مدارک، تنظیم یک دادخواست محکم و مستند، و پیگیری هوشمندانه فرآیند از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و واحد اجرای احکام، می توانید به موقع و مؤثر، اموال بدهکار را توقیف کرده و از به هدر رفتن تلاش ها و حقوق خود جلوگیری کنید. انتخاب صحیح بین تامین خواسته عادی و فوری، و درک تفاوت های آن با توقیف اموال در اجرای ثبت، همگی از جمله تصمیمات مهمی هستند که با اطلاعات کافی می توانید آن ها را اتخاذ کنید.

در نهایت، به یاد داشته باشید که در دنیای حقوق، اقدام به موقع و مشاوره با متخصصین حقوقی، نه تنها می تواند شما را از بروز مشکلات بزرگ تر باز دارد، بلکه راه رسیدن به حقوق از دست رفته را هموارتر و مطمئن تر می سازد. اجازه ندهید نگرانی از بابت طلب از دست رفته، شما را از احقاق حق باز دارد؛ با دانش و اقدام درست، شما قدرتمندترین ابزار را در دستان خود خواهید داشت.