توافق بزرگ عربستان و امریکا/ عربستان هسته ای می شود؟
رسول سلیمی: رسانه های خارجی از جمله رویترز شواهدی از مستندات توافق احتمالی میان عربستان و امریکا را منتشر کردند که بر اساس آن ایالات متحده و عربستان سعودی توافقنامه ای را حول یک پیمان دفاعی دوجانبه برای ایجاد صنعت هسته ای غیرنظامی عربستان سعودی و در کنار آن انتقال تکنولوژی هوش مصنوعی و سایر فن آوری های در حال ظهور امضا خواهند کرد.
دولت بایدن قرار است این توافق نامه سه جانبه را بین امریکا، عربستان و اسراییل برای تشویق ریاض به رسمی کردن روابط دیپلماتیک با اسراییل و به عنوان بخشی از برنامه های تضمین صلح پایدار در خاورمیانه پس از حمله 7 اکتبر حماس امضا کند. این در حالی است که بنیامین نتانیاهو بارها هرگونه اقدام برای پذیرش راه حل دو کشور که شرط عربستان برای حل مناقشه طولانی مدت اسراییل و فلسطین بوده را رد کرده است. بر این اساس بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسراییل باید تصمیم بگیرد که امتیازاتی را برای تضمین روابط تاریخی با ریاض بدهد یا نه.
در همین راستا متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا روز پنجشنبه گفته: “ما به توافق بسیار نزدیک هستیم”. کارشناسان امور خاورمیانه معتقدند این طرح احتمالاً خواستار تضمین های رسمی ایالات متحده برای دفاع از عربستان و همچنین دسترسی عربستان به سلاح های پیشرفته تر ایالات متحده در ازای توقف خرید تسلیحات چین توسط عربستان و محدودکردن سرمایه گذاری پکن در این کشور است. از سوی دیگر کارشناسان روابط بین الملل انتظار دارند شرایطی که نتانیاهو برای پیوستن به یک توافق گسترده تر با عربستان با آن مواجه خواهد شد، شامل پایان دادن به جنگ در غزه و توافق بر سر مسیری برای تشکیل کشور فلسطین است که تاکنون نتانیاهو در برابر هر دو مقاومت کرده است.
بااین حال، نتانیاهو که با فشار شدید اعضای راست افراطی ایتلاف حاکم برای ندادن هیچ امتیازی به فلسطینی ها مواجه است، به خود افتخار می کند که سال ها با موفقیت، هرگونه پیشرفت در جهت راه حل دو کشوری را خنثی کرده است. مقامات امریکایی امیدوارند که نتانیاهو این بار برای حفظ کابینه راست گرای خود و ازدست ندادن پست نخست وزیری به این معامله تاریخی رضایت دهد. تصمیمی که به دلیل نزدیک بودن انتخابات ریاست جمهوری امریکا، گمانه زنی ها از وقت کشی نتانیاهو برای آزمودن شانس پیروزی ترامپ و انطباق سیاست های تل آویو و امریکا حول فلسطین را تقویت کرده است.
مزیت های توافق برای عربستان و امریکا
یک پیمان گسترده تر که به بزرگ ترین صادرکننده نفت جهان، حفاظت نظامی ایالات متحده و عادی سازی روابط با اسراییل را می دهد، دو دشمن قدیمی (عربستان و اسراییل) را متحد می کند و ریاض را بیش از قبل با واشنگتن متحد خواهد کرد. درحالی که چین بزرگ ترین رقیب امریکا در خاورمیانه نیز هم زمان با این توافق منزوی خواهد شد. توافق عادی سازی همچنین قدرت دفاعی اسراییل در برابر ایران را نیز به واسطه همسویی عربستان تقویت می کند و بایدن را پیش از انتخابات ریاست جمهوری به پیروزی دیپلماتیک خواهد رساند.
هنوز مشخص نیست که آیا تضمین های دفاعی ایالات متحده برای عربستان سعودی که انتظار می رود از یک پیمان کامل به سبک ناتو ضعیف تر باشد، در معاهده ای که نیاز به تصویب کنگره دارد، گنجانده شود. اما هرگونه توافق در مورد همکاری هسته ای نیاز به تایید کنگره خواهد داشت. این همان چالشی است که اوباما هنگام امضای برجام با ایران نیز با آن مواجه بود و با دستور اجرایی خود از آن عبور کرد. به همین دلیل، عربستان هم بامانع کنگره و سنای امریکا مواجه خواهد شد. جایی که بسیاری از قانون گذاران امریکایی، ریاض را به خاطر مداخله در یمن اقدامات برای تقویت قیمت نفت و نقش بن سلمان در قتل جمال خاشقجی در سال 2018 محکوم کردند.
یکی از سناتورهای دموکرات کنگره به نام ادوارد مارکی که مدافع پادمان منع گسترش سلاح های هسته ای است، روز چهارشنبه در نامه ای به بایدن، گفت که عربستان سعودی، “کشوری باسابقه وحشتناک حقوق بشر”، نمی تواند مورداعتماد قرار گیرد تا از برنامه هسته ای خود صرفاً برای اهداف صلح آمیز استفاده کند و به دنبال توسعه سلاح های هسته ای نباشد.
قبل از حمله 7 اکتبر، دولت بایدن به سمت توافقی برای عربستان سعودی برای عادی سازی روابط با اسراییل حرکت کرد که منجر به موافقت واشنگتن با یک پیمان دفاعی با ریاض و حمایت از فعالیت های هسته ای غیرنظامی ان در ازای امتیازات اسراییل به فلسطینی ها می شد. حمله حماس و تهاجم تلافی جویانه اسراییل در غزه این روند را برهم زد، اما امریکا و عربستان سعودی به بحث در مورد یک توافق بالقوه به عنوان بخشی از برنامه های گسترده تر پس از جنگ برای تامین صلح در منطقه ادامه داده اند.
در این میان، عربستان سعودی روشن کرده که پس از 7 اکتبر، اسراییل باید امتیازات بسیار مهم تری به فلسطینیان بدهد و تاکید کرده که باید گام های «برگشت ناپذیری» را برای ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی ببیند.
از سوی دیگر برخی تحلیلگران بر این باورند که گزارش های رسانه های خارجی مبنی بر اینکه ایالات متحده و عربستان در حال بررسی پیشبرد یک توافق دوجانبه در صورت امتناع اسراییل از برداشتن گام های مشخص به سوی یک کشور فلسطینی هستند، برای فشار بر دولت نتانیاهو طراحی شده است. این تحلیل بر این مبنا استدلال می شود که کشورهای عربی ماه هاست که با واشنگتن در مورد چشم انداز خود برای طرح پس از جنگ بحث می کنند. بحث هایی که در آن ایالات متحده و دیگر قدرت های غربی به رسمیت شناختن کشور فلسطین و حمایت از عضویت کامل آن در سازمان ملل متحد و رهبری اصلاح شده فلسطینی در محور آن قرار دارد.
معامله ای برای محدودکردن ایران و چین
در صورت توافق عربستان و امریکا و اسراییل بر سر این توافق نامه، اگرچه امتیاز بزرگ تشکیل کشور مستقل فلسطین به فلسطینی ها خواهد رسید؛ اما روسیه، چین و ایران در نتایج راهبردی این معامله بزرگ، منزوی خواهند شد. این همان معامله ای است که خاورمیانه را برای آینده قابل پیش بینی درون قلمرو امریکا تثبیت خواهد کرد.
اما این توافق نامه بدون تصویب سنا نخواهد توانست گام های اساسی برای انتقال تکنولوژی هسته ای از امریکا به عربستان را تضمین کند. موضوعی که بیش از هر عاملی، موافقت اسراییل و لابی های آن را به موافقت سنا گره زده و بدون اراده مثبت اسراییل، سنا با چنین توافقی موافقت نخواهد کرد. چشم اندازی که در نهایت این توافق نامه را برای عربستان کوتاه مدت خواهد کرد.
311213
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "توافق بزرگ عربستان و امریکا/ عربستان هسته ای می شود؟" هستید؟ با کلیک بر روی بین الملل، آیا به دنبال موضوعات مشابهی هستید؟ برای کشف محتواهای بیشتر، از منوی جستجو استفاده کنید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "توافق بزرگ عربستان و امریکا/ عربستان هسته ای می شود؟"، کلیک کنید.