ید درمانی تیروئید چه زمانی و چطور انجام می‌شود؟

ید درمانی یکی از روش های درمانی موثر برای مشکلات تیروئید به ویژه در موارد پرکاری تیروئید و سرطان تیروئید است. این روش بر استفاده از ید رادیواکتیو برای نابودی یا کنترل بافت های غیرطبیعی تیروئید استوار است. در ادامه خواهیم گفت که ایا ید درمانی همان شیمی درمانی است و به تفصیل درباره این درمان کاربردها فرایند انجام و مراقبت های لازم پس از آن توضیح خواهیم داد.

تیروئید و عملکرد آن

غده تیروئید در جلوی گردن قرار دارد و هورمون هایی تولید می کند که وظیفه تنظیم سوخت و ساز بدن دما و سطح انرژی را دارند. اختلالات این غده ممکن است به صورت پرکاری (هیپرتیروئیدیسم) یا کم کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) بروز کند.

ید درمانی چیست؟

ید درمانی تیروئید (I-۱۳۱ therapy) یک روش غیرتهاجمی و موثر است که در آن از ید رادیواکتیو (I-۱۳۱) برای درمان استفاده می شود. ید رادیواکتیو به دلیل جذب بالای آن توسط بافت های تیروئید به صورت هدفمند سلول های آسیب دیده یا سرطانی را از بین می برد.

چه زمانی از ید درمانی استفاده می شود؟

1. پرکاری تیروئید : در شرایطی که تیروئید هورمون های بیش از حد ترشح می کند و داروها یا روش های دیگر موثر نیستند.
2. بیماری گریوز : یک بیماری خودایمنی که منجر به پرکاری تیروئید می شود.
3. ندول های تیروئیدی فعال : در مواردی که ندول ها به صورت مستقل و بیش از حد فعالیت کنند.
4. سرطان تیروئید : به ویژه در نوع پاپیلاری و فولیکولار برای تخریب باقی مانده های سلول های سرطانی پس از جراحی.
5. تیروئیدیت چند گره ای : وضعیتی که با گره های متعدد در غده تیروئید همراه است و موجب اختلال عملکرد آن می شود.

مراحل انجام ید درمانی

۱. آمادگی قبل از درمان

• رژیم غذایی کم ید : بیمار باید ۲ هفته قبل از درمان مصرف مواد غذایی حاوی ید (مانند نمک یددار غذاهای دریایی و محصولات لبنی) را محدود کند.
• قطع مصرف برخی داروها : برخی داروهای تیروئید باید چند هفته قبل از درمان متوقف شوند.
• آزمایش های لازم : مانند بررسی سطح هورمون های تیروئید (TSH T۳ و T۴) و اسکن تیروئید.

۲. مصرف ید رادیواکتیو

• ید رادیواکتیو به صورت خوراکی و اغلب در قالب کپسول ارائه می شود.
• ماده رادیواکتیو از طریق جریان خون به غده تیروئید رسیده و با جذب آن سلول های غیرطبیعی تخریب می شوند.

۳. مراقبت های بعد از درمان

• خودداری از تماس نزدیک با دیگران برای کاهش خطر تابش اشعه.
• استفاده از ظروف جداگانه برای غذا و شست وشوی منظم دست ها.
• مصرف مایعات زیاد برای دفع سریع تر ید اضافی از بدن.

مزایا و معایب ید درمانی

مزایا

• غیرتهاجمی : بدون نیاز به جراحی.
• موثر : در کاهش علائم پرکاری یا نابودی سلول های سرطانی.
• ایمنی نسبی : خطر عوارض جانبی شدید پایین است.

معایب

• ممکن است به کم کاری تیروئید منجر شود که نیاز به مصرف مادام العمر هورمون تیروئید دارد.
• عوارض خفیفی مانند خشکی دهان یا تغییر در حس چشایی ممکن است رخ دهد.
• نیاز به پرهیز از بارداری حداقل ۶ ماه پس از درمان.

راهکارهای پیشگیری و مدیریت خانگی

1. مدیریت رژیم غذایی : مصرف مواد غذایی حاوی ید به میزان مناسب.
2. کنترل استرس : استرس می تواند علائم پرکاری تیروئید را تشدید کند.
3. حفظ وزن مناسب : اضافه وزن یا کاهش شدید وزن می تواند بر عملکرد تیروئید تاثیر بگذارد.

جدول مواد غذایی حاوی ید

مواد غذایی	مقدار ید (میکروگرم)
ماهی سالمون	۶۰
لبنیات (شیر ماست)	۵۵
نمک یددار	۷۷
نان های صنعتی	۳۵

سوالات متداول کاربران

آیا ید درمانی برای همه مناسب است؟

خیر این روش برای زنان باردار و افرادی که در نزدیکی کودکان کوچک زندگی می کنند توصیه نمی شود. همچنین برای افراد با مشکلات کلیوی یا کبدی باید با احتیاط انجام شود.

چه مدت پس از ید درمانی نتایج قابل مشاهده است؟

معمولاً بین ۲ تا ۶ ماه پس از درمان نتایج درمان مشخص می شود.

آیا ید درمانی باعث ناباروری می شود؟

خیر اما توصیه می شود حداقل ۶ ماه تا یک سال پس از درمان از بارداری اجتناب شود.

نتیجه گیری

ید درمانی یک روش موثر و قابل اعتماد برای درمان اختلالات تیروئید و برخی انواع سرطان های تیروئید است. برای بهره مندی از این روش مشورت با پزشک متخصص و رعایت دقیق دستورات درمانی الزامی است. در صورت داشتن هرگونه سوال یا نگرانی به متخصص غدد مراجعه کنید.